Það hafa sjálfsagt margir notað veðurblíðuna síðustu daga til að hreinsa til í garðinum sínum. Forfallnir garðanördar eins og ég vitum fátt skemmtilegra. En fyrir mörgum eru garðyrkjustörfin sjálfsagt álíka leiðinleg kvöð og húsverkin eru fyrir mér. Þá dreymir um viðhaldsfrían garð eins og mig dreymir um viðhaldsfrítt heimili. Við vitum öll að heimilisstörfin vinna sig ekki sjálf. En er til viðhaldsfrír garður?
Þegar ég sé garð þar sem nánast öllum gróðri hefur verið úthýst fæ ég sting í hjartað eins og pylsukokkurinn þegar hann sér sprungna pylsu. Hellur, steinar og möl eru mjög smart en afskaplega kuldaleg ef gróðurinn vantar. Það er margsannað að gróður í umhverfi okkar hefur afskaplega jákvæð áhrif á sálartetrið og heilsuna. Flestir hrífast meira af sældarlegum trjálundi en örfoka sandi. Er það endilega gefið að gróskumikill garður útheimti mikla vinnu? Eru hellur, pallar og möl viðhaldsfrí í raun? Þarf ekki að hreinsa mosa og gras úr hellunum, lauf og arfa úr mölinni og bera á pallinn?
Villt gróðursvæði eru aftur á móti viðhaldsfrí. Þau sjá um sig sjálf. Þar þarf hvorki að klippa, grisja, bera á, tæta mosa eða reita arfa. Þó að garður geti kannski aldrei orðið algjörlega viðhaldsfrír er lykillinn að viðhaldsléttum garði e.t.v. sá að velja plöntur sem geta séð um sig sjálfar að mestu leiti. Runna sem þarf lítið að snyrta; fjölærar plöntur sem dreifa sér ekki um allt og þurfa ekki stuðning eða skiptingu á nokkurra ára fresti. Með því að nota þekjuplöntur í beð og planta þétt fær arfinn minni birtu og pláss til að dafna. Kannski þarf grasflötin ekki að vera eins og á verðlauna golfvelli til að þjóna sem leikvöllur fyrir fjölskylduna. Grasið vex hægar ef lífrænn áburður s.s. þörungamjöl er borið á. Ef það er slegið áður en það verður of hátt þarf ekki að hirða grasið, það hverfur ofan í svörðinn og verður að áburði. Og þarf mosinn að vera vandamál? Hann er fallega grænn á veturna. Ef ræktað er gras þar sem skuggsælt er og stór tré vaxa er öruggt að mosinn nær sér á strik. Afhverju að fara í stríð við hann? Fyrir nokkrum árum kom út dásamlega skemmtileg bók sem heitir Villigarðurinn – Garðyrkjuhandbók letingjans eftir Þorstein Úlfar Björnsson. Hún er frábær lesning hvort sem fólk aðhyllist svo frjálslegan stíl eða ekki, með mörgum góðum ábendingum um hvernig megi njóta garðsins í sátt við náttúruna með sem minnstri fyrirhöfn. Þó að tíma eða áhuga skorti á að verja mörgum klukkustundum á viku í að klippa, snyrta og reyta er hægt að eiga sér gróðursælan unaðsreit. Galdurinn er að vinna með náttúrunni í stað þess að heyja stríð gegn henni og velja réttu plönturnar.